Nghiên cứu thị trường là gì? Vì sao mỗi doanh nghiệp, tổ chức hay cá nhân cần phải làm nghiên cứu thị trường thật kỹ càng theo định kỳ hay trước mỗi chiến dịch, mỗi kế hoạch lớn nhỏ? Cùng ACCESSTRADE tìm hiểu tầm quan trọng của nghiên cứu thị trường và các bước làm một bản nghiên cứu thị trường chất lượng và đầy đủ nhé!
Nghiên cứu thị trường là gì?
Nghiên cứu thị trường, hay Market Research, là hoạt động thu thập các thông tin, dữ liệu, tính chất liên quan đến lĩnh vực đang chuẩn bị lên dự án, hoặc kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp. Một bản nghiên cứu thị trường sẽ cung cấp những thông tin ban đầu cần thiết để định hướng và tìm ra các giải pháp, hướng đi cho doanh nghiệp, tổ chức phát triển.
Mỗi doanh nghiệp, tổ chức lại có các phương pháp nghiên cứu thị trường khác nhau cho phù hợp với mục tiêu, mức độ phát triển của dự án. Nghiên cứu thị trường là một trong những yếu tố chủ chốt trong việc đưa ra kế hoạch kinh doanh, kế hoạch marketing có hiệu quả cao.
Tầm quan trọng của nghiên cứu thị trường
Nghiên cứu thị trường đã trở nên đặc biệt quan trọng, và là một trong những hoạt động không thể thiếu của doanh nghiệp, nhất là các tập đoàn lớn. Nhiều doanh nghiệp còn thiết lập hẳn một đội ngũ chuyên xâm nhập và nghiên cứu thị trường để phát triển kế hoạch cho công ty. Vậy vì sao nghiên cứu thị trường lại quan trọng?
Giúp hiểu rõ thị trường và tệp khách hàng
Một bản nghiên cứu với những thông tin, dữ liệu chính xác thì dù ngắn hay dài cũng sẽ giúp ích cho việc nhận định các đặc tính của thị trường mục tiêu và hiểu đúng về tệp khách hàng. Càng hiểu rõ và có nhận định càng sâu sắc về các yếu tố này sẽ càng có cơ hội để dự án sắp tới đánh vào đúng đối tượng, giải quyết tốt hơn vấn đề của thị trường và đạt hiệu quả cao hơn.
Dễ dàng nhận định điểm mạnh, yếu của doanh nghiệp
Sau khi đã xác định rõ nhu cầu và các đặc điểm của thị trường cũng như của tệp khách hàng mục tiêu, doanh nghiệp có thể từ đó khai thác kỹ hơn SWOT – mô hình phân tích thế mạnh, điểm yếu, cơ hội và nguy cơ của doanh nghiệp. Một bản nghiên cứu thị trường còn có thể đánh giá và lường trước đối thủ, giúp doanh nghiệp ra quyết định hợp lý và chắc chắn hơn.
Kiểm soát rủi ro khi ra quyết định
Một bản nghiên cứu thị trường kỹ càng sẽ cung cấp minh chứng, lập luận rõ ràng cho mọi nhận định, giúp các quyết định kinh doanh có cơ sở và rõ ràng hơn các nhận định cá nhân mang tính cảm tính. Thêm vào đó, nghiên cứu thị trường kỹ càng còn giúp doanh nghiệp lường trước được các rủi ro phát sinh để đề ra nhiều phương án, cũng như phản ứng lại nhanh hơn các biến động lớn nhỏ của thị trường.
Cần nắm kỹ các phương pháp nghiên cứu thị trường
Phương pháp làm khảo sát (survey)
Phương pháp này được áp dụng để khảo sát trực tiếp đến đối tượng mục tiêu bằng bảng khảo sát ngắn gọn, đi thẳng vào trọng tâm. Bảng khảo sát càng chi tiết, mẫu càng lớn thì càng cho ra độ chính xác cao và kết quả điều tra có giá trị lớn. Thông tin khảo sát từ phương pháp nghiên cứu thị trường này có thể lấy từ những dạng sau đây:
Phỏng vấn trực tiếp
Tại các điểm tập trung đông người như phố đi bộ, công viên, sự kiện…phỏng vấn trực tiếp sẽ được thực hiện chủ yếu nhằm quảng bá, truyền thông cho sản phẩm sắp ra mắt đến khách hàng, đồng thời tích hợp lấy thông tin phản hồi trực tiếp. Phỏng vấn trực tiếp cho dữ liệu chất lượng để nghiên cứu, nhưng rất hạn chế về mẫu do cần tiêu tốn nhiều nguồn thời gian và nhân lực.
Khảo sát trực tiếp
Tương tự với phỏng vấn trực tiếp, các thông tin từ người được phỏng vấn sẽ được tích lũy trực tiếp, nhưng thay vì ở dạng phỏng vấn, người được khảo sát sẽ điền các thông tin lên một bảng khảo sát có các câu hỏi được chuẩn bị sẵn. Dạng khảo sát này sẽ kén người chấp thuận đề nghị hơn, đổi lại các nhân viên nghiên cứu thị trường sẽ dễ dàng thu lưu và phân tích dữ liệu hơn.
Khảo sát qua thư điện tử
Các dạng thư điện tử như e-mail, SMS, chat box được rất nhiều doanh nghiệp lựa chọn sử dụng để thực hiện khảo sát. Để kích thích khách hàng mở mail và làm khảo sát, email này phải thể hiện được sự đầu tư về nội dung và tiện lợi về cách điền khảo sát. Tỉ lệ mở mail và làm khảo sát khá thấp, chỉ khoảng 4-5%, nhưng được xem là khá hiệu quả do chi phí bỏ ra thấp.
Khảo sát qua điện thoại
Khảo sát qua điện thoại là dạng thu thập thông tin thị trường và thông tin khách hàng qua hình thức phỏng vấn qua điện thoại. Đây là phương pháp khá tiết kiệm, nhưng hiệu quả không đảm bảo do hình thức tiếp thị qua điện thoại thường gây phiền hà cho khách hàng nên tỉ lệ chấp nhận không cao. Khi thực hiện khảo sát dạng này, cần chú ý hình thức hỏi rõ ràng, rành mạch, câu hỏi ngắn gọn, đúng trọng tâm nhất.
Khảo sát qua các kênh online
Do số lượng người hoạt động online ngày càng tăng, khảo sát online trở thành một trong những cách thức lấy khảo sát thông dụng nhất. Doanh nghiệp hay tổ chức sẽ đăng tải các form khảo sát của mình lên các kênh mạng xã hội, ví dụ như Youtube lồng ghép khảo sát vào trước mỗi video của mình. Ngoài biểu mẫu khảo sát, doanh nghiệp còn có thể tạo ra thảo luận, tạo biểu quyết… ngay trên các diễn đàn hoặc mạng xã hội để thu thập thông tin làm nghiên cứu thị trường.
Nội dung của các khảo sát này cần đến nhiều yếu tố mới có thể tăng được mẫu khảo sát, ví dụ như nội dung phải cuốn hút, tự nhiên, rõ ràng; người đăng khảo sát phải có thương hiệu cá nhân có độ phủ nhất định; các câu hỏi trong khảo sát cần ngắn gọn, dễ điền, dễ đọc. Để tăng hiệu quả cho khảo sát trên các kênh online, thường doanh nghiệp sẽ đính kèm giải thưởng cho người nhận khảo sát.
Khảo sát đổi quà
Để kích thích khách hàng hoặc người dùng làm khảo sát, cách dễ và phổ biến nhất là đi kèm một món quà nào đó. Các doanh nghiệp thường tổ chức minigame để tạo khảo sát, một trong những người may mắn sẽ nhận được phần quà từ BTC chương trình. Cách này vừa giúp tăng mẫu hiệu quả, vừa có thể tạo tiếng vang cho thương hiệu. Các phần quà có thể là tiền, hàng limited, voucher, điểm cộng….
Quan sát hành vi khách hàng
Nghiên cứu thị trường bằng phương pháp quan sát hành vi khách hàng giúp doanh nghiệp hoặc tổ chức thu thập dữ liệu và đo lường thói quen, hành vi, phản ứng của khách hàng thông qua tình huống có điều kiện cụ thể, dữ liệu cho ra sẽ phản ánh khá chất lượng do được quan sát trực tiếp từ thực tế.
Phỏng vấn nhóm tập trung
Phương pháp nghiên cứu thị trường này tập trung số lượng khoảng 6-10 người để cùng trao đổi về một vấn đề cụ thể, một sản phẩm hay một chương trình. Những cuộc phỏng vấn này cho kết quả nhanh, có mức độ tập trung và chính xác cao, đồng thời cũng rất tiết kiệm. Phỏng vấn nhóm dễ tiến hành và cũng dễ đưa ra được điều chỉnh dựa trên kết quả hành vi nhóm.
Tích lũy các nghiên cứu, tài liệu, báo cáo
Ngoài tự mình nghiên cứu, các chỉ số, thông tin và phân tích trên các nghiên cứu, tài liệu cũ và báo cáo chính thống là một trong những nguồn thông tin mạnh nhất về nghiên cứu thị trường. Các nghiên cứu đăng báo sẽ có những thông tin tổng quan, rộng và mang tính học thuật về các vấn đề liên quan đến các nhóm khách hàng hoặc thị trường bạn đang nhắm đến.
Trong khi đó, các tài liệu và báo cáo của chính doanh nghiệp mình, hoặc doanh nghiệp đối thủ cũng là những “tài liệu vàng” gồm kết luận từ các nghiên cứu cũ, cũng như những thông tin thống kê và những dữ liệu nghiên cứu trong nhiều năm. Đây là những con số và nhận định vô cùng có giá trị trong nghiên cứu thị trường.
Theo dõi hành vi trên mạng
Phương pháp này ngày càng có chỗ đứng trong doanh nghiệp, không một công ty nào hiện nay bỏ qua các dữ liệu và insight đáng giá từ việc theo dõi thói quen người dùng và khách hàng trên mạng. Sự hỗ trợ của công nghệ, sự phát triển của Big Data khiến các công cụ đo lường ngày càng chi tiết và thông minh, giúp bộc lộ ngày càng rõ hơn những hành vi, thói quen, thậm chí cả suy nghĩ, nguyện vọng của khách hàng.
Những công cụ phân tích giúp doanh nghiệp dễ dàng nghiên cứu thị trường hơn, bởi máy móc đôi khi còn hiểu khách hàng hơn chính khách hàng tự hiểu về họ. Ngoài tự lập trình và xây dựng hệ thống theo dõi riêng, doanh nghiệp và tổ chức có thể tận dụng những công cụ miễn phí bên ngoài như Google Trends, Keyword Planner…để biết về xu hướng thị trường. Các trình phân tích website cụ thể và phức tạp hơn nhưng rất hiệu quả là Google Analytics, Google Search Console, Meta Business Suite, Facebook Ads Analytics…
Thử nghiệm
Thí điểm hay thử nghiệm là phương pháp nghiên cứu thị trường có tính trọng điểm và thực tiễn. Trọng điểm là bởi khi thử nghiệm một sản phẩm, một chương trình hay một chiến dịch trên một nhóm khách hàng, khâu chuẩn bị cần phải thực sự kỹ lưỡng và đầy đủ từ lúc khởi đầu tới khi kết thúc chiến dịch và đo lường kết quả.
Thử nghiệm sẽ là cách nghiên cứu thị trường cho ra kết quả chất lượng và chính xác nhất. Tất cả những dự đoán và nhận định ban đầu sẽ được kiểm tra và tái đánh giá. Bản nghiên cứu thị trường này sẽ là chìa khóa vàng để công phá những thị trường tương đồng tiếp theo.
A/B Testing
A/B testing là phương pháp nghiên cứu thị trường dựa trên cơ sở thử nghiệm. Khi thực hiện phương pháp A/B testing, các nhà nghiên cứu cần hiểu và nắm rõ về hiệu quả hoặc đặc tính của một số yếu tố thị trường cụ thể. Bằng cách so sánh yếu tố đó ở 2 môi trường có phần giống và khác, các đặc tính và hiệu quả sẽ bộc lộ rõ rệt và trở thành thông tin đắt giá cho nghiên cứu.
Các bước quan trọng trong quy trình nghiên cứu thị trường
Dù các nghiên cứu sẽ có quy mô và yêu cầu khác nhau, nhưng để thực hiện một nghiên cứu thị trường quy chuẩn, bạn luôn cần phải làm theo các bước trong quy trình này:
-
Bước 1: Xác định mục tiêu
Xác định đúng mục tiêu của doanh nghiệp sẽ giúp các kết quả và nhận định trong nghiên cứu thị trường được tập trung và trung lập, kế hoạch nghiên cứu thực hiện hiệu quả và đạt chất lượng cao.
-
Bước 2: Chọn phương pháp nghiên cứu thị trường phù hợp
Sau khi xác định được mục tiêu, cần dựa vào mục tiêu đó và tài nguyên của doanh nghiệp để đề ra phương pháp nghiên cứu phù hợp. Các phương pháp nghiên cứu có thể là điều tra, khảo sát, phỏng vấn, quan sát hoặc thử nghiệm như đã giải thích ở trên.
-
Bước 3: Xây dựng bảng câu hỏi nghiên cứu
Mọi phương pháp nghiên cứu đề cần có bảng câu hỏi được soạn thảo và lọc duyệt để tối ưu hiệu quả khảo sát. Hầu như mỗi phương pháp đều cần soạn thảo bộ câu hỏi sao cho phù hợp, tuy nhiên các câu hỏi luôn cần sát với mục tiêu nghiên cứu.
-
Bước 4: Thu thập thông tin
Sau khi đã có phương pháp và và xây dựng bộ câu hỏi nghiên cứu, bạn sẽ tiến hành thực hiện khảo sát và thu thập thông tin. Ở bước này bạn cần chuẩn bị một luồng thu thông tin đầu vào thật chỉn chu và khoa học để đảm bảo lưu trữ thông tin chính xác, tránh lẫn lộn thông tin, cũng như dễ dàng hơn cho bước phân tích dữ liệu.
-
Bước 5: Phân tích dữ liệu
Các thông tin nghiên cứu thị trường đã thu thập được đang ở dạng dữ liệu (data) và chưa nói lên ý nghĩa hay đủ để xây dựng nhận định. Cần dùng các phần mềm, công cụ chuyên xử lý, phân tích chúng thành thông tin để có kết quả chính xác nhất. Công việc phân tích dữ liệu không chỉ phụ thuộc vào công nghệ, mà còn cần người làm nghiên cứu có kinh nghiệm và kỹ năng chuyên sâu để đọc thông tin.
-
Bước 6: Đánh giá thị trường và xu hướng
Bước cuối cùng sau khi hoàn thành phân tích xử lý tất cả thông tin và dữ liệu chính là dùng những thông tin đó để đánh giá thị trường và đoán trước xu hướng. Để có thể đưa ra những đánh giá, nhận định chính xác, các thông tin sau khi phân tích cần phải được biểu thị một cách logic, khoa học, trung lập và dễ theo dõi.
Nghiên cứu thị trường trong Marketing
Nghiên cứu thị trường không chỉ đơn giản là thu thập dữ liệu và các con số rồi đưa ra lập luận. Nghiên cứu thị trường là một trong những mắt xích quan trọng nhất trong chuỗi hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là team marketing. Các thông tin trong bản nghiên cứu thị trường chính là cơ sở, kim chỉ nam cho sự hành của chiến lược marketing.
Hoạt động nghiên cứu thị trường trong Marketing có thể xuất hiện ad-hoc dựa theo thời điểm các dự án cần được hình thành hoặc triển khai mạnh. Song nghiên cứu thị trường thường cần thực hiện định kỳ và mang tính tuần hoàn. Bởi thị trường thay đổi liên tục, khách hàng sẽ có những nhu cầu mới và đối thủ cũng sẽ có những tác động mới. Các nghiên cứu thị trường cần được thường xuyên cập nhật và bổ sung những thông tin mới trong thời gian cần thiết để đảm bảo các chiến lược kinh doanh và marketing được thực hiện trơn tru và doanh nghiệp không bị lạc hậu.
Định kiến về nghiên cứu thị trường
Chỉ có đội ngũ trí thức và cấp hàm học cao mới làm nghiên cứu thị trường
Nghiên cứu thị trường nghe có vẻ phức tạp và xa vời do cần nhiều từ ngữ và các hoạt động mang tính chuyên ngành, chuyên môn. Tuy nhiên, bất kỳ ai làm nghiên cứu quen tay đều cho rằng, mọi người đều có thể học, thiết kế và triển khai bản nghiên cứu thị trường chỉn chu.
Phía đối tác sẽ tiến hành mọi NCTT cần thiết
Ủy thác hoạt động hoặc yêu cầu dịch vụ từ bên thứ 3 để chạy một dự án nào đó là hoạt động thường xuyên của các công ty, doanh nghiệp. Một số client (chủ thuê) tin rằng bên thứ 3 sẽ thực hiện bản nghiên cứu thị trường hoàn chỉnh và coi đó là một sản phẩm đính kèm trong dịch vụ. Tuy vậy, phụ thuộc hoàn toàn niềm tin vào bên thứ 3 là một hành động đầy rủi ro, bởi đối tác có thể đưa ra nhận định chủ quan, hay sai sót thông tin trong kiểm định. Vì thế, dù đối tác có đính kèm nghiên cứu thị trường, chủ doanh nghiệp vẫn nên tự chủ bản nghiên cứu để nắm bắt thông tin chính xác nhất có thể.
Nghiên cứu thị trường quá tốn kém về chi phí
Khảo sát, phỏng vấn thật nhiều đối tượng và nhiều nhóm khác nhau không phải lúc nào cũng cần thiết với một bản nghiên cứu thị trường. Phỏng vấn, khảo sát trực tiếp và xây dựng hệ thống phân tích dữ liệu riêng vốn rất tốn kém, tuy nhiên với những dự án nhỏ, hoặc doanh nghiệp nhỏ, còn rất nhiều công cụ có thể tận dụng bởi quy mô làm nghiên cứu cũng sẽ không quá đồ sộ như Google Analytics, Facebook analytics,…
Hạn chế trong khả năng kiểm soát thông tin
Nghiên cứu thị trường dù bằng bất kỳ phương thức nào cũng cần sự tập trung, cẩn thận và sát sao, bởi đây là công việc gắn liền với những con số, và kết quả của nghiên cứu thị trường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến dự án của doanh nghiệp. Nhiều công ty và nhân sự băn khoăn không biết có đảm đương được công tác nghiên cứu và có cho ra được kết quả chính xác hay không. Thực chất, các nhà nghiên cứu không cần thiết phải có tố chất đặc biệt, họ chỉ cần tập trung và cẩn thận với công việc, rèn luyện nhuần nhuyễn các kỹ năng là đủ.
Các nguồn thông tin uy tín để nghiên cứu thị trường
Tổng cục Thống kê
Cơ quan này phụ trách công tác thống kê tại Việt Nam. Cục thống kê thường xuyên cập nhật các thông tin về thị trường, cụ thể là nhân khẩu học, các thông tin doanh nghiệp,… theo định kỳ.
Bộ Công thương & Sở Công thương
Bộ công thương là nơi điều hành, nắm bắt các công tác thương mại, công nghiệp và doanh nghiệp trên toàn quốc. Mỗi thành phố đều có trụ sở riêng của bộ công thương. Bộ liên tục công bố các thông tin về ngành, sản phẩm, dịch vụ và cả xu hướng thị trường.
Hiệp hội doanh nghiệp
Hội các doanh nghiệp địa phương, phòng thương mại các quốc gia là một trong những hiệp hội doanh nghiệp sản xuất các bản tin hữu ích cho các thành viên cùng các dịch vụ hỏi đáp, các diễn đàn trao đổi thông tin. Nhiều hội còn có những xuất bản chuyên nghiệp, có giá trị cao cho mỗi doanh nghiệp.
Các công ty cung cấp cơ sở dữ liệu chuyên ngành
Tại Việt Nam, các công ty, đơn vị cung cấp cơ sở dữ liệu chưa phổ biến. Tuy vậy các doanh nghiệp có thể tham khảo các công ty đánh giá công nghệ như Appsflyer, các dữ liệu từ những tập đoàn lớn như Fintech, Nielsen hay Euro Monitor hay báo cáo thường niên về ngành của các công ty hàng đầu trong lĩnh vực mình đang cần làm nghiên cứu thị trường.
Trên đây là trọn bộ cẩm nang tất tần tật những điều cần nắm để làm một bản nghiên cứu thị trường chỉn chu, chuyên nghiệp. Mong rằng bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu thêm về lĩnh vực này và hãy mạnh dạn bắt tay vào làm ngay nếu cần nhé!
