Doanh nghiệp SME đã trở thành một thuật ngữ phổ biến trong thị trường kinh doanh ngày nay. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về khái niệm và những đặc điểm quan trọng của loại hình doanh nghiệp này. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về doanh nghiệp SME qua bài viết dưới đây.
Giới thiệu Doanh nghiệp SME là gì?
Doanh nghiệp SME, viết tắt của Small and Medium Enterprise, đại diện cho một loại hình doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ. Khái niệm này áp dụng cho đa dạng các ngành nghề và đã trở thành một thuật ngữ phổ biến trên thị trường toàn cầu. SMEs đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế và xã hội, tạo ra cơ hội việc làm cho nhiều người lao động.
Các doanh nghiệp SME ngày càng trở nên phổ biến hơn, đặc biệt trong việc giải quyết vấn đề việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, sự gia tăng này cũng đi kèm với mức độ cạnh tranh cao hơn giữa các doanh nghiệp, cùng với nguy cơ phá sản luôn ẩn hứa.
Sự phát triển của SMEs không giới hạn trong một quốc gia mà trải rộng trên toàn thế giới. Thực tế, hơn 95% tổng số doanh nghiệp trên khắp hành tinh thuộc loại SMEs, và chúng cung cấp việc làm cho khoảng 50% dân số lao động. Trong vài năm gần đây, doanh nghiệp SMEs đã chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng, không chỉ tại một quốc gia mà trên phạm vi toàn cầu.
Phân biệt sự khác nhau giữa doanh nghiệp SME và Startup
Làm cho nhiều người dễ nhầm lẫn, doanh nghiệp SME không phải là một loại hình Startup, hai khái niệm này khác biệt hoàn toàn với nhau và có thể phân biệt qua những điểm sau:
Mục tiêu kinh doanh: Startup là một thuật ngữ dành cho các doanh nghiệp đang trong giai đoạn khởi nghiệp, và họ có tiềm năng phát triển thành các công ty quy mô lớn với tầm nhìn rộng. Mặt khác, doanh nghiệp SME thường hoạt động dựa trên mô hình kinh doanh đã được thử nghiệm, với quy mô vừa, nhỏ hoặc siêu nhỏ.
Cạnh tranh: Đối với SME, họ thường không cần phải đảm bảo tính đột phá và sự độc đáo để cạnh tranh và tồn tại. Tuy nhiên, Startup thường phải tập trung vào việc thu hút sự chú ý bằng sự sáng tạo, sự đột phá, và có thể cần tìm nguồn vốn đầu tư để phát triển.
Chủ sở hữu: Các doanh nghiệp SME thường thuộc sở hữu của cá nhân hoặc gia đình và ít phụ thuộc vào việc huy động vốn từ bên ngoài. Trong khi đó, các doanh nghiệp Startup thường sẵn sàng chia sẻ cổ phần và kêu gọi vốn đầu tư để đảm bảo khả năng tăng trưởng và phát triển.
Tốc độ tăng trưởng: Doanh nghiệp SME thường có lợi thế hơn so với các doanh nghiệp Startup về tốc độ tăng trưởng, bởi từ khi bắt đầu hoạt động có thể thu lợi nhuận mà không cần nhiều đột phá như các Startup. Mặt khác, các Startup thường mất một thời gian ban đầu để có được số lượng người dùng và doanh thu nhất định, và thậm chí có thể phải chịu lỗ trong giai đoạn này.
Tiêu chí phân loại doanh nghiệp SME hiện nay
Tại Việt Nam, doanh nghiệp SME (Small and Medium Enterprises) có thể được phân loại theo một số tiêu chí khác nhau, bao gồm quy mô vốn đầu tư, số lượng nhân viên, ngành công nghiệp và doanh thu.
Dựa trên quy mô vốn đầu tư:
- Doanh nghiệp vốn đầu tư nhỏ: Các doanh nghiệp có vốn đầu tư dưới 10 tỷ VND.
- Doanh nghiệp vốn đầu tư vừa: Các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ 10 tỷ VND đến 100 tỷ VND.
- Doanh nghiệp vốn đầu tư trung bình: Các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ 100 tỷ VND đến 300 tỷ VND.
Dựa trên số lượng nhân viên:
- SME có số lượng nhân viên ít hơn 200 người.
- SME có số lượng nhân viên từ 200 đến 300 người.
Dựa trên doanh thu hàng năm:
- SME với doanh thu hàng năm dưới 100 tỷ VND.
- SME với doanh thu hàng năm từ 100 tỷ VND đến 300 tỷ VND.
Dựa trên ngành công nghiệp:
- SME trong lĩnh vực nông nghiệp và ngư nghiệp.
- SME trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp và xây dựng.
- SME trong lĩnh vực dịch vụ (như giáo dục, y tế, du lịch, công nghệ thông tin, v.v.).
Dựa trên mục tiêu phát triển:
- Các doanh nghiệp SME có mục tiêu phát triển quốc tế: Các doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng hoạt động và phát triển thị trường xuất khẩu hoặc có hợp tác quốc tế.
- Các doanh nghiệp SME tập trung phát triển trong thị trường nội địa: Các doanh nghiệp tập trung vào việc phục vụ thị trường nội địa và không có kế hoạch mở rộng ra ngoài.
Vai trò của loại hình SME trong nền kinh tế – xã hội
Doanh nghiệp SME (Small and Medium Enterprises) đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế của một quốc gia. Dưới đây là một số đóng góp của SME cụ thể bao gồm:
Tạo việc làm: Các doanh nghiệp SME giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và cung cấp việc làm cho một lượng lớn người lao động. Việc tạo ra nhiều cơ hội việc làm đồng thời giúp phát triển kỹ năng và nâng cao trình độ lao động.
Đóng góp vào GDP: SME đóng góp một phần đáng kể vào sản lượng tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Sự đa dạng của các doanh nghiệp SME trong các lĩnh vực khác nhau tạo ra sự cân đối và sự bền vững cho nền kinh tế.
Xuất khẩu: Nhiều doanh nghiệp SME tham gia vào hoạt động xuất khẩu và đóng góp một phần quan trọng vào lượng hàng xuất khẩu của quốc gia. Điều này mở ra cơ hội cho thị trường nước ngoài và tạo nguồn thu nhập quốc tế.
Đa dạng sản phẩm và dịch vụ: SME tạo ra sự đa dạng sản phẩm và dịch vụ trên thị trường. Mang đến nhiều sự lựa chọn cho người tiêu dùng và thúc đẩy sự tiêu thụ, tạo ra môi trường cạnh tranh trong nền kinh tế.
Tham gia nhiều thị trường: Với vốn đầu tư thấp và sự linh hoạt, các công ty SME có khả năng tham gia vào nhiều thị trường khác nhau để khai thác tiềm năng và thế mạnh đặc thù của từng khu vực. Nhờ đó, góp phần cải thiện khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững.
Phát triển khu vực nông thôn: Đặc biệt, doanh nghiệp SME ở khu vực nông thôn đóng một vai trò quan trọng trong việc công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông thôn. Giúp thúc đẩy sự phát triển của ngành thương mại dịch vụ ở địa phương và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn.
Đánh giá thuận lợi và thách thức của doanh nghiệp SME
Như mọi mô hình kinh doanh, doanh nghiệp SMEs cũng đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức trong quá trình phát triển, cụ thể như sau:
Thuận lợi:
Nguồn nhân lực dồi dào: Với số lượng lớn người lao động trên thị trường, doanh nghiệp SMEs có lợi thế trong việc tìm kiếm và thu hút nguồn nhân lực. Chính vì thế giúp doanh nghiệp đảm bảo khả năng cạnh tranh và mở rộng thị trường.
Thời kỳ hội nhập hóa: Sự hội nhập và toàn cầu hóa mở ra cơ hội lớn hơn cho các doanh nghiệp SME. Các doanh nghiệp này thường có khả năng vận hành linh hoạt và thích nghi nhanh chóng với sự biến đổi của thị trường.
Thách thức:
Khó tiếp cận nguồn vốn: Một trong những thách thức lớn đối với doanh nghiệp SME là khó khăn trong việc có được nguồn vốn. Các tổ chức tín dụng và ngân hàng thường gặp khó khăn khi cần xem xét cho vay vốn cho các doanh nghiệp nhỏ. Điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng vận hành và duy trì hoạt động.
Khó tiếp cận chuỗi cung ứng: Việc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu có thể đối mặt với nhiều khó khăn cho doanh nghiệp SME, đặc biệt là khi họ đang sử dụng công nghệ sản xuất hạn chế và gặp thiếu hụt nguồn lao động. Đây có thể là yếu tố cản trở khả năng kết nối với các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Lỗ hổng trong quản trị p: Quản trị và chiến lược tiếp thị thường bị bỏ qua tại nhiều doanh nghiệp SME do thiếu nguồn lực. Từ đó, dẫn đến hiệu suất kém cỏi và khả năng cạnh tranh yếu đuối. Cơ chế thông tin và quản lý có thể cần được tối ưu hóa.
Lãnh đạo chệch hướng: Việc thiếu lãnh đạo có kỹ năng và định hướng trong doanh nghiệp SME có thể dẫn đến việc điều hành không hiệu quả. Tinh thần lãnh đạo chệch hướng có thể ảnh hưởng đến tinh thần của nhân viên và, trong thời gian dài, làm đe dọa sự tồn tại của doanh nghiệp.
Lời kết
Bài viết đã tổng hợp những thông tin cần biết về loại hình doanh nghiệp SME phổ biến. Hy vọng những chia sẻ này giúp bạn có thể hiểu rõ về doanh nghiệp SME cũng như vai trò, cơ hội và thách thức trong nền kinh tế phát triển hiện nay.
