Mô hình Canvas là gì? 9 yếu tố chính tạo mô hình kinh doanh Canvas

Mô hình kinh doanh canvas được hầu hết các doanh nghiệp trẻ chọn lựa áp dụng khi bắt đầu thành lập. Cụ thể mô hình canvas là gì mà lại được nhiều đơn vị tin tưởng chọn lựa và sử dụng tới vậy? Cách áp dụng mô hình Canvas như nào đem lại hiệu quả tốt nhất. Những vấn đề này sẽ được chia sẻ chia tiết ngay trong bài viết dưới đây. Cùng tìm hiểu ngay nhé. 

Mô hình Canvas là gì?

Business model canvas Tiếng Việt là mô hình canvas. Đây là một mô hình kinh doanh được phát triển bởi Alexander OstrerWalder và Yves Pigneur. Đây là mô hình sử dụng một bảng gồm 9 ô thể hiện các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp hoặc sản phẩm liên quan tới kinh doanh. 

Mục đích của mô hình này chính là hỗ trợ cho các doanh nghiệp đặc biệt là doanh nghiệp non trẻ có thể hiểu rõ về các tiêu chí đánh đổi tiềm năng. Mô hình này đã đơn giản hóa quá trình kinh doanh cồng kềnh theo cách trực quan và dễ nắm bắt nhất. Nên ngay từ khi được nghiên cứu phát triển, cho tới nay mô hình Canvas được hưởng ứng rộng rãi nhờ chính lợi ích và hiệu quả mà nó đem lại. 

9 yếu tố chính trong mô hình kinh doanh Canvas

Trong cấu trúc mô hình canvas model thông thường sẽ bao gồm 9 thành phần sau: 

Phân khúc khách hàng (Customer Segment)

Theo mô hình business canvas bạn cần xác định rõ phân khúc khách hàng của mình hướng tới là ai? Ai chính là những khách hàng sẽ sẵn sàng tiếp nhận sử dụng sản phẩm/dịch vụ của mình? Cần phải đặt bản thân mình vào vị thế của khách hàng để phán đoán xem họ nghĩ gì, nhìn nhận và cảm nhận như thế nào về sản phẩm/dịch vụ mà bạn đang tiếp thị. 

Nhóm khách hàng có thể hướng tới là thị trường đại chúng (mass market), thị trường ngách (niche market), thị trường hỗn hợp (multi-sided market). 

Đề xuất giá trị (Value Propositions)

Value Propositions chính là giá trị – giá cả mà khách hàng nhận được khi chọn lựa sử dụng dịch vụ của công ty bạn thay vì công ty đối thủ. Do đó bạn cần xác định chính xác value proposition canvas là gì? Sản phẩm/dịch vụ của bạn sẽ giúp khách hàng giải quyết được vấn đề gì? Với mức chi phí khách hàng bỏ ra thì họ sẽ nhận được điều gì để thỏa mãn nhu cầu? 

Kênh phân phối (Channels)

Mô tả cụ thể, chi tiết kênh phân phối và kênh truyền thông mà bạn sẽ sử dụng để tiếp cận khách hàng. Bạn có thể chọn lựa kênh phân phối trực tiếp (đội bán hàng trực tiếp, điểm bán hàng, gian hàng trên internet,…) hoặc kênh phân phối gián tiếp (đại lý, cửa hàng đối tác). 

Mỗi một kênh phân phối khác nhau sẽ có chiến dịch truyền thông khác nhau. Nên đối với các công ty startup, bước đầu tiên là bạn cần xác định đâu là kênh của khách hàng. Sau đó phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh của các kênh phân phối. Cuối cùng là xác định và xây dựng kênh khách hàng của riêng mình để tiếp cận với các khách hàng tiềm năng một cách hiệu quả nhất. 

Mối quan hệ với khách hàng (Customer Relationships)

Nếu muốn giữ chân khách hàng cũ và thu hút khách hàng mới, bạn cần phải mô tả các quan hệ mà bạn muốn thiết lập với khách hàng của mình. Tiếp đó đánh giá giá trị của khách hàng dựa trên tần suất mua hàng. Bạn cần đầu tư hơn vào các mối quan hệ với khách hàng trung thành vì họ chính là nguồn doanh thu ổn định. 

Bạn có thể tham khảo một số phương thức để doanh nghiệp xây dựng mối quan hệ với khách hàng như sau:

• Hỗ trợ cá nhân (Personal Assistance): công ty sẽ tương tác trực tiếp với khách hàng qua một nhân viên. Đây sẽ là người trực tiếp chịu trách nhiệm tư vấn và hoàn thiện đơn hàng cho khách hàng. 
• Hỗ trợ cá nhân trọn vẹn (Dedicated Personal Assistance): công ty và khách hàng sẽ kết nối với nhau một cách chặt chẽ thông quan một người đại diện phục vụ cho một nhóm khách hàng. Người đại diện sẽ chịu trách nhiệm cá nhân cho toàn bộ trải nghiệm của khách hàng tại công ty. 
• Tự phục vụ (Self-Service): Công ty sẽ sử dụng công cụ công nghệ hiện đại để hỗ trợ trải nghiệm khách hàng. Thông qua công cụ này khách hàng sẽ tự phục vụ chính mình.
• Dịch vụ tự động (Automated Services): Tức là các phản hồi của khách hàng sẽ được lưu lại, nhằm giúp có sự điều chỉnh sản phẩm phù hợp hơn.
• Cộng đồng (Communities): Đây được coi là một xu hướng lên ngôi trong thời buổi hiện nay, khi mà hầu hết các công ty đều chú trọng việc xây dựng hình ảnh qua các nền tảng xã hội như Facebook, Tik Tok,… nhằm tạo ra một cộng đồng những khách hàng tiềm năng và sẽ tiềm năng trong tương lai, ghi nhận phản hồi của các khách hàng đã sử dụng dịch vụ, giải đáp thắc mắc, băn khoăn,…
• Cùng xây dựng (Co-creation): Khách hàng cũng góp phần tham gia vào quá trình xây dựng sản phẩm của công ty.

Dòng Doanh thu (Revenue Streams)

Bạn cần mô tả rõ trong the business model canvas cụ thể các khoản doanh thu từ phân khúc khách hàng của mình là như nào. Tiền thu được từ nguồn nào? Ai là người chi trả? Doanh thu từ giá trị cung cấp là bao nhiêu?

Sau khi thiết lập được nguồn doanh thu, điều quan trọng là bạn cần xác định mức giá hiệu quả cho sản phẩm, dịch vụ. Bạn cần phải ghi chép lại những lần chỉnh sửa giá để có nhận định, đánh giá về mức giá trong tương lai. 

Các hoạt động chính (Key Activities)

Để duy trì được hoạt động kinh doanh của mình, bạn không thể bỏ qua việc mô tả các hành động quan trọng nhất. Nói cách khác, đây chính là những ý tưởng sử dụng nguồn lực chính để tạo ra các giá trị mục tiêu khác biệt, qua đó thu được lợi nhuận lớn. 

Ví dụ, đối với việc mở shop bán hàng thời trang cho sinh viên. Hoạt động chính sẽ là từ vấn và bán các sản phẩm thời trang tới đối tượng sinh viên. 

Nguồn lực chính (Key Resources)

Bạn cần liệt kê nguồn lực chính của doanh nghiệp gồm những gì. Đây có thể là nguồn lực vật ký (ví dụ tài nguyên môi trường) hoặc nguồn lực tri thức (bằng sáng chế), nhân lực và tài chính. 

Đây chính là những người giúp bạn có ý tưởng rõ ràng về các sản phẩm, dịch vụ chính thức để bạn hỗ trợ khách hàng. Đồng thời, thông qua đây bạn cũng sẽ loại bỏ đi những nguồn lực không cần thiết. 

Quan hệ đối tác chính (Key Partners)

Đối tác chính là những mối quan hệ doanh nghiệp cần có nhằm giúp doanh nghiệp phát triển hơn. Đó có thể là nhà cung cấp, doanh nghiệp liên doanh hoặc đối tác liên minh chiến lược. 

Bạn cần xác định xem mô hình kinh doanh của mình hướng tới là gì sau đó mới tìm tới đối tác chính cần thiết,  và tương tác nhiều hơn để việc triển khai kế hoạch kinh doanh trở nên hiệu quả. 

Cấu trúc Chi phí (Cost Structure)

Các chi phí cần thiết để duy trì hoạt động kinh doanh được bao gồm trong cơ cấu chi phí. Nó thể hiện nghĩa vụ tài chính mà mọi tổ chức phải thực hiện để duy trì hoạt động trơn tru. Cơ cấu chi phí đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định giá trị của sản phẩm và dịch vụ được cung cấp.

Có hai phương pháp định giá, bao gồm:

• Xác định giá sản phẩm của doanh nghiệp dựa trên giá trị của chúng,
• Định giá chỉ dựa trên chi phí sản xuất.

Dưới đây là một số thuộc tính điển hình có thể được tìm thấy trong cấu trúc chi phí.

• Chi phí cố định là chi phí không đổi trong một khoảng thời gian nhất định, 
• Chi phí biến đổi dao động theo sự thay đổi của sản xuất.
• Tính kinh tế theo quy mô: sản xuất mở rộng thì chi phí sẽ giảm
• Tính kinh tế theo phạm vi: tập trung vào việc giảm chi phí bằng cách đầu tư vào các hoạt động gắn liền với sản phẩm ban đầu.

Ưu nhược điểm của Business Model Canvas

Sau khi hiểu business model canvas là gì thì chắc hẳn bạn sẽ thấy được những ưu/nhược điểm của chính mô hình này như sau: 

Ưu điểm của mô hình Business Model Canvas

• Bằng cách sử dụng mô hình Canvas, bạn có thể tập trung vào các yếu tố thiết yếu trong kế hoạch kinh doanh của mình thay vì choáng ngợp với quá nhiều thông tin. 
• Cách tiếp cận này cho phép lập một kế hoạch kinh doanh ngắn gọn và có mục tiêu, vừa thỏa mãn vừa hiệu quả.
• Nội dung được thiết kế để có thể điều hướng dễ dàng, cho phép người theo dõi truy cập, khám phá và sửa đổi thông tin một cách nhanh chóng. 
• Nhân viên của bạn không chỉ nắm rõ toàn bộ kế hoạch kinh doanh mà còn nắm bắt được mục tiêu mà bạn hướng tới.

Nhược điểm của mô hình Business Model Canvas

Ngoài những ưu điểm trên thì mô hình Canvas vẫn có 3 nhược điểm cần lưu ý như: 

• Mặc dù mô hình Canvas liệt kê đầy đủ các yếu tố bên trong doanh nghiệp nhưng lại chưa đề cập đến các yếu tố bên ngoài. Trong khi đó môi trường bên ngoài lại là yếu tố ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Đặc biệt là tính cạnh tranh. 
• Mô hình này chưa đề cập đến tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu chiến lược của công ty. Do đó hạn chế trong việc áp dụng cho các tổ chức phi chính phủ và tổ chức chính quyền. 
• Mô hình Canvas không đề cập đến yếu tố con người và sự tương tác trong nhóm. Đây là yếu tố quan trọng tạo ra giá trị cho khách hàng. Hạn chế này có thể dẫn đến việc xác định chưa đầy đủ và chính xác các yếu tố tạo ra giá trị cho cho khách hàng.

Lời kết

Có thể thấy rằng mô hình Canvas là mô hình lý tưởng để các doanh nghiệp có thể tiếp cận và tự chủ lập kế hoạch phát triển. Mô hình này phù hợp với hầu hết các hoạt động kinh doanh. Ngại gì mà không áp dụng ngay mô hình Canvas cho “đứa con tinh thần” của bạn ngay bây giờ. Chúc bạn phát triển kinh doanh thành công theo định hướng của mô hình Canvas.